Trong game bài Chắn truyền thống, Xướng Ù không chỉ là hành động tuyên bố chiến thắng mà còn là một quy trình bắt buộc và phức tạp. Người chơi phải đọc to tên tất cả các tổ hợp đặc biệt (gọi là “Cước”) mà bài mình có theo một trình tự nhất định. Xướng đúng cách không chỉ giúp bạn nhận được đầy đủ tiền thưởng mà còn thể hiện đẳng cấp và sự am hiểu luật chơi.
Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách xướng ù Chắn, phân loại các cước cơ bản, cước sắc, cước hoa lá, và quan trọng nhất là trình tự xướng chuẩn xác để bạn tự tin làm chủ mọi ván bài, tránh bị phạt tiền vì “Xướng Sai” hoặc “Xướng Thiếu”.
Tổng quan về cước ù Chắn và phân loại
Theo như những người từng tải hitclub được biết, khi một người chơi Ù (bài tròn 10 Chắn/Cạ), nếu bài của họ có những đặc điểm đặc biệt thì sẽ được cộng thêm tiền thưởng tương ứng với số điểm Cước đó. Cước được chia thành hai nhóm chính:
Cước cơ bản (Cước tình trạng)
Đây là những cước liên quan đến trạng thái ván bài hoặc cách Ù của người chơi:
- Xuông: Bài Ù tròn 10 Chắn/Cạ nhưng không có bất kỳ cước đặc biệt nào khác. (Điểm cơ bản).
- Thông: Ván trước đã Ù hoặc treo tranh mà ván sau cũng Ù. Nếu bị hòa, xướng sai, bỏ Ù, Ù báo, hoặc Ù láo thì không được hô Thông. (Tính liên tục)
- Chì: Ù quân do chính tay mình bốc ở cửa Chì (cửa bốc bài). Sau đó có thể Chíu Ù.
- Thiên Ù: Bài được chia ban đầu đã tròn 10 Chắn/Cạ (20 quân) và người chơi tuyên bố Ù ngay lập tức (không qua Cửa Chì).
- Địa Ù: Ù ngay khi chưa qua Cửa Chì (Ù quân đầu tiên được đánh ra).
- Chíu Ù: Chíu một quân trên chiếu và ngay lập tức Ù (bài tròn).
- Ù Bòn: Bốc được một quân có thể Ăn Bòn (tách một quân Chắn để ăn quân Chắn khác) nhưng lại Ù ngay lập tức.
- Phá Thiên: Bài Ù tròn 10 Chắn/Cạ nhưng không có bất kỳ Cạ nào. (Hoặc có 10 Chắn và 5 Cạ lẻ). (Luật này có thể khác nhau tùy vùng miền).
Cước Sắc (Cước kết cấu bài)
Cước sắc là các cước liên quan đến đặc điểm của các quân bài trong tay, thường có giá trị điểm cao:
- Thập Thành: Bài Ù có đúng 10 Chắn (không có Cạ nào).
- Bạch Định: Bài Ù toàn bộ là quân đen (không có quân đỏ nào, bao gồm cả Chi Chi).
- Tám Đỏ: Bài Ù có đúng 8 quân đỏ.
- Kính Tứ Chi: Bài Ù có đúng 4 quân Chi Chi (quân đỏ).
- Tôm: Bài Ù có Cước Tôm, là một bộ Cạ đặc biệt (thường là $\text{Tam Vạn}$, $\text{Thất Văn}$, $\text{Tam Sách}$ – luật này có thể khác nhau).
- Lèo: Bài Ù có Cước Lèo, là một bộ Cạ đặc biệt gồm $\text{Cửu Vạn}$, $\text{Bát Sách}$, $\text{Chi Chi}$.
- Thiên Khai: Có 4 quân giống nhau (Tứ) trong bài Ù.
- Bạch Thủ: Bài Ù tròn 10 Chắn/Cạ nhưng quân Ù là quân lẻ duy nhất còn lại trên tay (Bài có 5 Chắn, 4 Cạ và 1 quân chờ Ù).
- Bạch Thủ Chi: Bài Ù là Bạch Thủ và quân Ù là quân $\text{Chi Chi}$.
Cước Hoa Lá (Cước Thiên về hình ảnh)
Đây là các cước đặc biệt, thường kết hợp giữa việc Ù Bạch Thủ ở một quân bài cụ thể với một quân bài có hình ảnh tương ứng trên chiếu:
- Hoa Rơi Cửa Phật: Dưới chiếu (Quân đã đánh ra) có $\text{Ngũ Vạn}$ (hình ngôi chùa) và Ù Bạch Thủ $\text{Nhị Vạn}$ (hình hoa đào).
- Cá Lội Sân Đình: Dưới chiếu có $\text{Ngũ Vạn}$ (hình cái đình), Ù Bạch Thủ $\text{Bát Vạn}$ (hình con cá).
- Cá Nhảy Đầu Thuyền: Dưới chiếu có $\text{Ngũ Sách}$ (hình thuyền), Ù Bạch Thủ $\text{Bát Vạn}$ (hình con cá).
- Đồng Tử Hái Hoa: Dưới chiếu có $\text{Bát Văn}$ (hình đồng tử), Ù Bạch Thủ $\text{Nhị Vạn}$ (hình hoa).
- Nhà Lầu Xe Hơi Hoa Rơi Cửa Phật: Bài có sẵn Chắn $\text{Ngũ Vạn}$ (nhà lầu), Chắn $\text{Tứ Vạn}$ (xe hơi), Ù Bạch Thủ $\text{Nhị Vạn}$ (hoa đào). (Đây là một cước rất hiếm và phức tạp).
Quy tắc và trình tự cách xướng ù Chắn chuẩn
Khi Ù, người chơi phải đọc to tên tất cả các Cước mà bài mình có (Xướng). Quy tắc chung là Xướng Thừa bị phạt tiền, còn Xướng Thiếu chỉ được nhận tiền tương ứng với Cước đã gọi tên.
Cách xướng cước cần tuân theo một trình tự nghiêm ngặt, chia thành 3 phần:
Phần 1: Cước Tình Trạng (Xướng trước tiên)
Đây là những cước liên quan đến diễn biến ván bài, thường được hô đầu tiên:
- Thông và Chì: Phải được xướng đầu tiên nếu có.
- Các cước Ù đặc biệt: Thiên Ù, Địa Ù, Chíu Ù, Ù Bòn.
Ví dụ: Nếu vừa Ù ở cửa Chì và vừa Ù Thông, người chơi hô: “Thông Chì”.
Phần 2: Cước Sắc (Xướng giữa)
Theo tìm hiểu của những người chơi tài xỉu online Hit Club, đây là các cước liên quan đến kết cấu và số lượng quân bài trong bài Ù:
- Thập Thành, Bạch Thủ, Bạch Thủ Chi: Hô ngay sau Cước Tình Trạng.
- Thiên Khai, Ăn Bòn/Hai Ăn Bòn: Hô tiếp theo.
Ví dụ kết hợp: Nếu Ù ở Cửa Chì, vừa là Thập Thành và có Thiên Khai: “Chì Thập Thành Thiên Khai”.
Phần 3: Cước Giá Trị Cao và Hoa Lá (Xướng cuối cùng)
Đây là các cước quyết định số điểm và số tiền lớn, thường được hô cuối cùng:
- Cước giá trị cao: Tôm, Lèo, Bạch Định, Tám Đỏ, Kính Tứ Chi.
- Cước Hoa Lá: Hoa Rơi Cửa Phật, Cá Lội Sân Đình, v.v.
Ví dụ toàn diện: Nếu Ù thông, vừa là Thập Thành, có Lèo, và Kính Tứ Chi: “Thông Thập Thành Lèo Kính Tứ Chi”.
Phân biệt và quy tắc phạt khi xướng ù Chắn
Xướng thừa và xướng thiếu
- Xướng Thừa (Hô sai cước): Nếu bạn xướng một cước mà bài không có (ví dụ: Xướng “Thập Thành” nhưng bài chỉ có 9 Chắn), bạn sẽ bị phạt tiền (thường là trả tiền Ù cho cả bàn hoặc một mức phạt tương đương). Đây là lỗi nghiêm trọng nhất.
- Xướng Thiếu (Bỏ sót cước): Nếu bạn bỏ sót một cước mà bài có (ví dụ: Bài có “Tôm” nhưng chỉ xướng “Xuông”), bạn chỉ được nhận phần tiền tương ứng với những cước đã gọi tên. Phần tiền từ cước bị bỏ sót sẽ bị mất.
Quy tắc Tứ và Ngũ (Thiên Khai)
Cước Thiên Khai (có 4 quân giống nhau) cần được xướng kèm theo số lượng. Ví dụ: “Thập Thành Thiên Khai 4” hoặc “Bạch Thủ Thiên Khai 5” (nếu có 5 quân, tức là Chắn + Bòn).
Trường hợp đặc biệt: Ù Suông
Nếu bài của bạn tròn 10 Chắn/Cạ nhưng không có bất kỳ cước đặc biệt nào, cách xướng ù đơn giản nhất là: “Ù Suông”. Đây là cước cơ bản và không có điểm cộng thêm.
Ví dụ thực hành xướng ù chắn
Để dễ hình dung hơn, dưới đây là một số ví dụ về cách xướng ù chi tiết:
- Ví dụ 1 (Cước cơ bản): Bài bạn Ù quân Bát Vạn, không có cước nào khác, ván trước không Thông: Xướng: “Ù Suông”
- Ví dụ 2 (Cước kết hợp): Bài bạn Ù quân Chi Chi, ván trước đã Thông, bài có Lèo, Kính Tứ Chi và Ù Bạch Thủ: Xướng: “Thông, Bạch Thủ, Lèo, Kính Tứ Chi”
- Ví dụ 3 (Cước Hoa Lá): Bài bạn Ù quân Bát Vạn (Bạch Thủ), dưới chiếu có Ngũ Vạn, và có 8 quân đỏ: Xướng: “Bạch Thủ, Tám Đỏ, Cá Lội Sân Đình”
- Ví dụ 4 (Cước Chíu): Bài bạn Chíu quân Bát Văn và Ù ngay lập tức, bài có Thập Thành: Xướng: “Chíu Ù Thập Thành”
Cách Xướng Ù Chắn là một kỹ năng không thể thiếu đối với bất kỳ người chơi nào. Việc nắm vững các cước, phân biệt giữa cước tình trạng, cước sắc và cước hoa lá, cùng với việc tuân thủ nghiêm ngặt trình tự xướng sẽ giúp bạn làm chủ bàn chơi, tránh bị phạt, và tự tin nhận được đầy đủ tiền thưởng khi chiến thắng.
Hãy dành thời gian luyện tập và ghi nhớ các quy tắc này để biến quá trình Xướng Ù thành một tuyên bố chiến thắng mạnh mẽ và chuẩn xác!
