Bệnh cầu trùng là một trong các bệnh thường gặp ở gà. Nó không quá hiếm gặp trong quá trình chăn nuôi, từ gia súc cho tới gia cầm. Đây là căn bệnh khiến bà con lo lắng cho tình trạng chăn nuôi. Hôm nay, chúng ta chỉ tìm hiểu riêng về căn bệnh cầu trùng gà. Tại sao gà bị cầu trùng và cách chữa bệnh cầu trùng hiệu quả nhất.
Nguyên nhân gà bị bệnh cầu trùng
Lý giải nguyên nhân tại sao gà nhiễm cầu trùng và các dấu hiệu để nhân biết.
Bệnh cầu trùng là gì ?
Bệnh cầu trùng do vi khuẩn ký sinh gây nên, có tên khoa học là Coccidiosis Avium. Có 10 chủng ký sinh cầu trùng, đã biết rõ tên 9 loại và trong đó chỉ có 5 loại gây bệnh chủ yếu:
| Chủng cầu trùng | Nơi ký sinh | Hình dạng, kích thước | Năm phát hiện |
| Eimeria tenella | Manh tràng | Hình bầu dục, màu xanh nhạt, không có lỗ noãn | 1891 |
| Eimeria necatrix | Ruột non, manh tràng | Hình bầu dục, không màu, không có lỗ noãn. | 1930 |
| Eimeria acervulina | Đầu ruột non | Hình bầu dục, không màu, có lỗ noãn. | 1929 |
| Eimeria maxima | Giữa ruột non | Hình bầu dục, không có lỗ noãn, màu hơi vàng, vỏ xù xì | 1929 |
| Eimeria brunetti | Cuối ruột non, đầu ruột già | Hình bầu dục, không có lỗ noãn, không màu. | 1942 |
| Eimeria mitis | Ít gây bệnh | Hơi tròn, có lỗ noãn, không màu. | 1929 |
| Eimeria mivati | Ít gây bệnh | Giống quả trứng, có lỗ noãn, không màu. | 1969 |
| Eimeria hagani | Ít gây bệnh | Hình bầu dục, có lỗ noãn, không màu. | 1938 |
| Eimeria praecox | Ít gây bệnh | Hình bầu dục, không có lỗ noãn, không màu. | 1930 |
Khi gà tiếp xúc với chất thải của con bệnh chính là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh. Hoặc do thức ăn rơi vãi ra nền chuồng, gà vô tình mổ trứng thức ăn bị nhiễm noãn cầu trùng và đưa trứng cầu trùng vào cơ thể gây bệnh.
Vòng đời cầu trùng gà
Khi gà ăn phải noãn của virus cầu trùng, dưới tác động của men tiêu hóa trong ruột đặc biệt là Trypsin thì sẽ phá vỡ vỏ noãn, giải phóng bào tử.
Vòng đời của ký sinh cầu trùng bao gồm 3 giai đoạn:
- Sinh sản vô tính diễn ra trong cơ thể gà: Khi bào tử non xâm nhập và ký sinh được trong cơ thể gà, sau vài tiếng chúng bắt đầu phân chia bào tử. Schizont I tiếp tục phân chia làm cho tế bào bị kí sinh to và vỡ. Các Schizont tiếp tục ký sinh trên các tế bào khỏe mạnh và tiếp tục gây bệnh trên các tế bào lành.
- Sinh sản hữu tính diễn ra trong cơ thể gà: Các Schizont II III IV… tiếp tục tạo ra Gamet giống Schizont. Gamet phân hóa thành giống đực và cái và tạo thành hợp tử. Khoảng thời gian sinh sản hữu tính kéo dài từ 3 – 22 ngày tùy thuộc vào chủng cầu trùng.
- Sinh sản bào tử: vi trùng gặp điều kiện thuận lợi sẽ tự phân chia, từ một nguyên sinh chất tạo thành 4 túi bào tử. Phần nguyên sinh chất tạo ra 2 bào tử con, khi gà ăn phải những Oocyst, vi trùng sẽ xâm nhập vào và gây bệnh cầu trùng.
Triệu chứng bệnh cầu trùng ở gà
Gà bị cầu trùng thường có 3 dạng: ký sinh manh tràng, ký sinh ruột non hoặc cả 2 trường hợp trên:
Kí sinh ở manh tràng
Phổ biến ở gà con từ 3 – 7 tuần tuổi. Quan sát thấy gà con bị xệ cánh; gà ủ rũ kém ăn, kêu nhiều, đi ngoài phân dạng sệt và có màu đỏ nâu, gà uống nhiều nước.
Ký sinh ở ruột non
Hiện tượng gà bị cầu trùng ở ruột non thường xảy ra ở giai đoạn gà giò.
Gà đi ngoài phân sáp có màu nâu đậm, có thể lẫn máu; tình trạng tiêu chảy thất thường do đường ruột bị viêm.
Chẩn đoán bệnh cầu trùng gà
Qua quá trình mổ khám xác gà chết sẽ nhận thấy các dấu hiệu khi gà bị cầu trùng.
- Ký sinh ở manh tràng: dấu hiệu dễ nhận thấy nhất chính là phần manh tràng bị sưng to. Bên trong có đốm máu nhỏ lấm tấm. Nếu gà bị nặng thì manh tràng sẽ hoại tử thành màu đen, xuất huyết nhiều.
- Ký sinh ở ruột non: ruột non sưng to từng đoạn, thành ruột phình to rất dễ bị vỡ. Bên trong ruột chứa dịch lỏng có cục to nhỏ màu trắng và có mùi hôi. Phần niêm mạc ruột bị viêm có các đoạn màu xám.
- Ở thể kết hợp: manh tràng và ruột non đều sưng to, xuất huyết đỏ đậm.
Thuốc đặc trị bệnh cầu trùng ở gà
Trước tiên phải đem cách ly ngay những con bệnh để tránh tình trạng lây lan.
Vệ sinh lại chuồng trại thật sạch sẽ, đốt bỏ chất độn chuồng, khử trùng bên trong và xung quanh khu chăn nuôi.
- Dùng phác đồ điều trị cầu trùng ở gà như sau:
- Pha Baycox 2,5% với tỷ lệ 1ml/ 1 lít nước cho gà uống liên tục trong 2 ngày.
- Florfenicol hoặc Norfloxacin cho uống 1 lần/ ngày/ 5 ngày. Liều lượng pha theo huongwss dẫn của nhà sản xuất.
- Kết hợp thêm Gluco – KC + men tiêu hóa + vitamin tổng hợp pha nước cho gà uống từ 3 -5 ngày.
- Hoặc có thể thuốc đặc trị cầu trùng trên gà như sau:
- Dùng thuốc Vinacoc.ACB theo liều lượng 2gram/ 1 lít nước/ ngày. Dùng liên t ục trong 3 – 4 ngày để điều trị bệnh cầu trùng phân sáp.
- Anticoccid theo liều lượng 100gr/ 75 lít nước/ ngày hoặc dùng cho 500 – 625kg thể trọng gà trộn vào thức ăn mỗi ngày.
- Kết hợp thêm Vinamix 200 pha 2gram/ lít nước trong 4 – 5 ngày.
Hiện nay nhiều hộ gia đình đang hướng tới mô hình nuôi gà sạch, túc là hạn chế hoặc không sử dụng thuốc thú y. Trị cầu trùng gà bằng thảo dược đang được nhiều người tìm hiểu. Đá Gà Campuchia đã tìm được một vài thông tin về cách trị gà bị cầu trùng bằng lá mơ rừng (thúi địt).
Rửa sạch, đâm lá mơ rừng với ít muối hột, tùy theo số lượng gà mắc bệnh mà sử dụng số lượng cho phù hợp. Cho mỗi con uống 1ml, phần xác còn lại trộn với thức ăn cho gà ăn.
Cách phòng bệnh cầu trùng gà
Để tránh tình trạng gà bị cầu trùng rồi mới trị, bà con hãy tự chủ động phòng tránh cho đàn gà của mình.
- Thường xuyên dọn dẹp chuồng trại, khử trùng sạch sẽ. Có thể dùng vôi bột để khử trùng nền chuồng. Chuồng tại nên có lớp độn chuồng và phải thay mới mỗi ngày.
- Cách ly ngay con bệnh khi thấy có các dấu hiệu của bệnh cầu trùng.
- Bổ sung thêm các loại vitamin, men tiêu hóa, gluco,… để tăng sức đề kháng cho gà.
- Tiêm phòng vắc xin cầu trùng gà để phòng bệnh theo lịch tiêm vacxin cho gà con mới nở.
Gà bị cầu trùng sẽ có tỷ lệ chết cao, có thể đến 100%. Năng suất cho thịt và trứng của đàn gà chắc chắn sẽ giảm sút làm ảnh hưởng kinh tế. Bệnh cầu trùng còn có thể là tiền đề làm bùng phát những căn bệnh nguy hiểm khác. Trên đây là thông tin và cách chữa trị gà bị cầu trùng mà chúng tôi sưu tập được. Bà con có ý kiến gì hay vui lòng để lại bình luận cho chúng tôi.
