Với tình hình dịch bệnh trên gia cầm phức tạp như hiện nay thì việc nắm rõ nguyên nhân và cách đặc trị những căn bệnh lây nhiễm nguy hiểm. Dù chỉ mới xuất hiện gần đây tuy nhiên bệnh ORT trên gà vẫn gây nhiều khó khăn trong việc chăn nuôi gia cầm, đặc biệt là gà. Tỷ lệ mắc bệnh ORT có cao hay không ? Đã có cách phòng trị bệnh ORT hiệu quả chưa ?
Để có cái nhìn tổng quan về bệnh ORT trên gà, chúng tôi sẽ cùng bà con tìm hiểu nguyên nhân và cách chữa bệnh ORT hiệu quả nhất.
Bệnh ORT ở gà là bệnh gì ?
Bệnh ORT còn được gọi là bệnh viêm mũi, bệnh hen phức hợp hay bệnh viêm phổi hóa mủ. Bệnh ORT thường xảy ra vào mùa xuân, hè khi thời tiết có nhiệt độ cao; tuy nhiên hiện nay căn bệnh này đã xuất hiện quanh năm.
Mọi lứa tuổi ở gà đều có thể xảy ra dịch bệnh, thông thường ở gà giò và gà lớn sẽ thường dễ mắc bệnh ORT hơn.
Nguyên nhân gây bệnh ORT
Nguyên nhân gây ra bệnh ORT chính là vi khuẩn gram âm (-) Ornithobacterium rhinotracheale. Vi khuẩn ORT phát triển khá chậm, có hình dạng que, đa hình thái.
Bệnh ORT được phát hiện lần đầu tiên trên giống gà tây ở nước Đức vào đầu thập niên 90. Từ năm 1994, cái tên ORT mới được biết đến phổ biến.
Bệnh ORT trên gà có thể là căn bệnh đầu hoặc kế phát tùy thuộc vào điều kiện môi trường, độc lực, hệ miễn dịch của con vật.
Đường lây lan bệnh ORT
Vi khuẩn ORT khi xâm nhập vào thường trú trong lá phổi, túi khí, chất dịch của đường hô hấp, khí quản; đặc biệt có nhiều cục u mủ đóng ở phế quản.
Con đường lây bệnh chủ yếu là từ con bệnh sang con khỏe thông qua môi trường nuôi nhốt. Trong chất dịch mũi của có bệnh có chứa vi khuẩn, khi con bệnh hắt hơi thì lượng vi khuẩn này sẽ phát tán ra môi trường và là nguồn lây bệnh.
Ngoài ra các dụng cụ chăn nuôi, gió, động vật hoang dã mang mầm bệnh cũng làm lây truyền bệnh ORT.
Triệu chứng & bệnh tích của bệnh ORT
Những biểu hiện đặc trưng nào để nhận biết bệnh ORT ? Những dấu tích nào xuất hiện sau khi giải phẫu xác gà chết do ORT ?
Dấu hiệu nhận biết bệnh ORT đã xuất hiện trong trại gà
Tỷ lệ mắc bệnh này có thể đến 100%, tỷ lệ chết rơi vào khoảng 20%. Đươc biết đến như là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính, thời gian ủ bệnh chỉ từ 1 – 3 ngày.
- Giai đoạn đầu: triệu chứng ho khẹc nhẹ, có thể vẩy mỏ hoặc hắt hơi, có triệu chứng tiêu chảy.
- Giai đoạn 2: lúc này bệnh tiến triển rất nhanh, gà ủ rũ kém ăn, bị sốt, khó thở nhiều hơn. Gà há miệng thở, có tiếng rít. Nguyên do là cục u đã phát triển ở phế quản làm đường hô hấp bị bị kín, gà khó thở và bị chết sau đó.
Giải phẫu gà bị bệnh ORT
- Dấu hiệu bệnh tích chủ yếu tập trung ở đường hô hấp, các cơ quan khác hầu như không bị ảnh hưởng.
- Mổ khám trong khí quản, phế quản và phổi có khối như bã đậu, dịch mủ.
- Phần túi khí có khí, bao phủ dịch mủ vàng; xuất hiện ở tim, túi khí, gan.
- Phổi bị viêm và hóa mủ rải rác trên bề mặt.
- Phần khí quản hầu như không bị xuất huyết, nếu có thì rất ít.
Chẩn đoán bệnh ORT ở gà
Do có khá nhiều biểu hiện giống với bệnh IB ở gà cho nên việc xác định nhanh chóng, chính xác để điều trị đúng hướng.
Vi khuẩn ORT được nuôi cấy trong thạch máu cừu, nhỏ như đầu ghim, có kích thước dưới 1mm. Sau khi để ủ ấm khoảng 2 ngày thì kích thước gần 2mm, hình dạng tròn lồi, có thể có mùi của Axit Butylic.
ORT thuộc gram âm, nhiều hình thái, bất động, không sinh nha bào. Thường có dạng que đặc, dài khoảng 0,2 – 0,9 µm x 1 – 3 µm. Có thể xuất hiện hình sợi dài, hình gậy và tập trung thành đám.
Phân biệt bệnh ORT và bệnh bệnh ILT và bệnh IB trên gà
Những triệu chứng của 3 căn bệnh khá giống nhau, cần căn cứ vào các dấu hiệu đặc trưng để xác định đàn gà nhà bạn đang bị bệnh gì để điều trị.
| Loại bệnh | Triệu chứng + bệnh tích |
| ORT | – Biểu hiện: Gà khó thở không có chu kì, liên tục ngáp và thở khó.
– Bệnh tích giả phẫu: * Bã đậu hình ống trụ, không bị vón cục. * Bã đậu đóng ở phổi, phế quản và khí quản (do gà ho khẹc nên đẩy cục bã đậu lên phần ống khí quản). * Khí quản không có dấu hiệu bị xuất huyết. |
| ILT | – Biểu hiện: gà khó thở theo chu kì. Khi khó thở, mào gà tái lại, há mỏ và có hành động rướn dài cổ để khạc đờm. Sau khi đã khạc đờm thì gà trở lại bình thường.
– Bệnh tích: * Phần bã đậu bị vón cục lại; * Bã đậu đóng ngay tại ngã 3 thanh khí quản hoặc trôi tuột xuống khí quản. >>Chú ý: khi mổ thấy có bã đậu ở khí quản, dựa vào hình dạng của chúng mà xác định là ILT hay ORT. |
| IB | – Biểu hiện: gà khó thở, không có hiện tượng rướn cổ như 2 bệnh trên.
– Khí quản có dịch nhày nhụa, bị xuất huyết rất nặng (ORT dịch khô và ít hơn). |
Cách chữa bệnh ORT trên gà
Áp dụng một trong 3 cách dùng thuốc trị bệnh ort trên gà như sau:
- Dùng Enrofloxacin + Kanamycin;
- Hoặc dùng Tilmicosin + Kanamycin;
- Hoặc dùng Doxycycline + Tylosin;
Lựa chọn 1 trong 3 phác đồ trên, cho gà uống 1 lần/ ngày, liên tục trong 5 – 7 ngày. Liều lượng theo hướng dẫn sử dụng.
Ngoài ra cần nâng cao sức đề kháng cho gà bằng cách: Thuốc bổ gan + Bromhexin. Cho uống 1 lần/ ngày liên tục 7 ngày.
Đồng thời, cho gà uống thêm chất điện giải + Gluco-C + Vitamin tổng hợp. Uống thay nước trong 3 – 5 ngày. Liều lượng theo nhà sản xuất.
Lưu ý: nếu mật độ chăn nuôi quá dày đặc, bà con nên giãn cách mật độ chăn nuôi để việc điều trị có kết quả tốt nhất.
Phòng bệnh ORT trong chăn nuôi
- Hiện tại chưa có vacxin phòng bệnh hiệu quả, cho nên bà con cần phải thực hiện công tác phòng bệnh ngay từ đầu.
- Đảm bảo vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, phun thuốc khử trùng theo định kì.
- Chú ý mật độ nuôi nhốt cho phù hợp, đảm bảo quy tắc cùng vào cùng ra. Tránh nuôi hỗn hợp nhiều lứa gà cùng nhau.
- Chú ý tiêm phòng vacxin cho gà con mới nở để đề phòng các bệnh kế phát. Nếu lỡ có phát dịch thì cũng sẽ dễ dàng kiểm soát.
- Chuồng trại cần che chắn kĩ, đừng để gió lùa vào, chú ý nhiệt độ trong chuồng úm cầm phù hợp theo từng lứa tuổi.
Khi thấy gà bị khò khè, hen khẹc thì bà con cần lưu ý ngay đến bệnh ORT trên gà. Dựa vào những triệu chứng và bệnh tích mổ khám để tránh nhầm lẫn giữa bệnh ORT với ILT. Cần có môi trường nuôi nhốt hợp lý để phòng tránh tốt những căn bệnh truyền nhiễm khác. Mọi ý kiến về căn bệnh ORT trên gà bà con vui lòng để lại ý kiến cho chúng tôi. Cảm ơn bà con đã theo dõi bài viết.
